ΣΤΗΡΙΞΤΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ

ΠΩΣ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ

Τα δεδομένα, τα πλάνα και οι σχεδιασμοί που οι μαθητές αλλά και κάθε ένας από εμάς τόλμησε να φτιάξει για το επόμενο διάστημα, χρειάζεται τώρα να επαναξιολογηθούν και να επαναπροσδιοριστούν, αφού η επιδημία του κορωνοϊού φέρνει σίγουρα ανατροπές στην καθημερινότητά μας. Είναι πολλές οι φορές στη ζωή, που δεν μπορούμε να ελέγξουμε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, τις κακουχίες και τα εμπόδια που δυνατόν να εμφανιστούν στο δρόμο μας. Σε κάθε περίσταση που παρουσιάζεται ωστόσο, μπορούμε και είμαστε υπεύθυνοι να ελέγξουμε την αντίδραση μας. Χρειάζεται λοιπόν πριν από ό,τι άλλο να επιλέξουμε να αντιδράσουμε όσο πιο θετικά γίνεται στην κατάσταση που διαμορφώνεται ‘’παρασέρνοντας’’ έτσι παιδιά και εφήβους μαζί μας προς μια θετική αντίδραση.

Τώρα λοιπόν που σχολεία, φροντιστήρια, αθλητικές και κοινωνικές εκδηλώσεις αραιώνουν ή κλείνουν εντελώς, τα παιδιά μας καλούνται να μείνουν σπίτι. Είναι φυσικό και αναμενόμενο αυτή την ώρα να θέλουν να βγουν έξω να παίξουν…Να παραπονιούνται…Να γκρινιάζουν…Να θέλουν τους καλούς φίλους να έρθουν στο σπίτι…Να θυμώνουν που οι επιθυμίες τους δεν εισακούονται! Χρειάζεται να ακούσουμε και να δείξουμε μεγάλη κατανόηση και συμπόνοια για τα όσα εκφράζουν και με δυσκολία βιώνουν.

Από την άλλη, είναι ευθύνη μας να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι το κλείσιμο των σχολείων δεν σημαίνει την έναρξη των διακοπών αλλά τη διαχείριση μιας κρίσης, την οποία θα διανύσουμε και τελικά θα ξεπεράσουμε με υπομονή και ψυχραιμία. Στη διαχείριση αυτής της κρίσης, επιπολαιότητες, μαγκιές, ατομικές πρωτοβουλίες, προσωπικές εκτιμήσεις ή απόψεις δεν επιτρέπονται. Ακούμε μόνο τους ειδικούς και αυτά εφαρμόζουμε.

Ως γονείς, ας αδράξουμε την ευκαιρία και να περάσουμε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά μας. Να διαβάσουμε και να κουβεντιάσουμε παρέα… Να συζητήσουμε σκέψεις, συναισθήματα και ανασφάλειες. Να θυμηθούμε τώρα, περισσότερο από πριν, να πούμε και έμπρακτα να δείξουμε πόσο τα αγαπάμε. Να διδάξουμε τώρα στα παιδιά μας την αξία της πρόληψης, της καθαριότητας, του όμορφου οικογενειακού κλίματος, που σε τέτοιες ώρες αποτελούν πολύτιμα αγαθά. Να αναδείξουμε τη σημασία και την αξία της ατομικής ευθύνης, βοηθώντας τα παιδιά να αξιολογήσουν με προσοχή τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν δικές τους ενέργειες σε συνανθρώπους τους και να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί. Μικρή ή μεγαλύτερη. Ας διδάξουμε στα παιδιά μας πώς να χειρίζονται δύσκολες καταστάσεις επιδεικνύοντας ψυχραιμία και εγκράτεια, αυτοπειθαρχία και αυτοέλεγχο, κριτική σκέψη και σοβαρότητα.

Ας μας ακούσουν να εκφράζουμε θαυμασμό, εκτίμηση και αναγνώριση προς όσους βρίσκονται τώρα στις επάλξεις, δίνουν τη ψυχή τους στις αναγκαίες δημόσιες δομές και ιδιωτικές επιχειρήσεις και παρόλο που έχουν κι αυτοί οικογένειες και αισθάνονται τον ίδιο φόβο μ’ εμάς, προσπαθούν με ευσυνειδησία να προφυλάξουν εμάς, τους παππούδες μας αλλά και το δημόσιο καλό.

Να καταλάβουν τα παιδιά πως ευτυχία, δεν είναι η απουσία δυσκολίων, αλλά η ικανότητα των ανθρώπων να κοιτάζουν τα εμπόδια κατάματα και να τα ξεπερνούν. Θα περάσει και αυτή η δυσκολία. Αλλά κυρίως, εμείς θα την ξεπεράσουμε. Το πώς θα την περάσουμε ωστόσο πραγματικά μετρά και ας επιλέξουμε το δρόμο της ψυχραιμίας, της υπομονής, της θετικότητας και της καλής θέλησης.

Πιο κάτω ακολουθούν 20 πρακτικές συμβουλές που αναμένεται να βοηθήσουν στην αποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης όπως έχει διαμορφωθεί:

1. Με βάση τις προσαρμογές που ετοιμάζει το σχολείο για τη διδασκαλία και την εμπέδωση της σχολικής ύλης, αναμένεται από τους μαθητές να αφιερώνουν 2-3 ώρες περίπου κάθε μέρα για μελέτη και σχολική εργασία. Χρειάζεται να ενθαρρύνουμε λοιπόν, τη δημιουργία μιας νέας, καθημερινής ρουτίνας (σταθερής αλλά όχι όμως πιεστικής), στην οποία παρά το ότι θα απουσιάζει ο σχολικός χρόνος θα περιλαμβάνεται χρόνος μελέτης, δημιουργικής και εκπαιδευτικής απασχόλησης. Η εφαρμογή μιας σχετικά σταθερής ρουτίνας, θα βοηθήσει τους μαθητές να διατηρήσουν ένα αίσθημα ελέγχου, επίτευξης και σταθερότητας, ενώ θα τους προφυλάξει από την πλήξη και την κατάχρηση ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
2. Δεν ωφελεί να είναι ανοικτή συνέχεια η τηλεόραση και κυρίως συντονισμένη με δελτία ειδήσεων ή εκπομπές που συζητούν εξελίξεις και απόψεις σε σχέση με τον κορωνοϊό. Οι ειδήσεις θέλουν ακροατές και οι ιστοσελίδες κλικς και γι’ αυτό συνήθως θα επιλέξουν να μοιραστούν ειδήσεις με το κοινό με τον πιο ‘’ζουμερό’’ τρόπο. Ας επιλέξουμε λοιπόν να τους μιλήσουμε εμείς με τρόπο έγκυρο και ουσιαστικό αναφορικά με πιθανές εξελίξεις.
3. Θα ωφελούσε εάν προγραμματίζαμε, σχεδιάζαμε ή βρίσκαμε διαδικτυακά προγράμματα φυσικής δραστηριότητας που να μπορούσαν να εκτελεστούν στο σπίτι από τους μαθητές ή από όλη την οικογένεια, σαν μια κοινή δραστηριότητα.
4. Καλό είναι να επιδιώξουμε τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου τα παιδιά θα αισθάνονται άνετα για να εκφράσουν ανησυχίες και να θέσουν ερωτήσεις.
5. Είναι φυσικό οι μαθητές να ανησυχούν για τους γονείς, τους θείους και τους παππούδες τους. Χρειάζεται να εκφράσουμε με αυτοπεποίθηση ότι θα κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να προφυλαχτούμε εμείς αλλά και οι γύρω μας από τον ιό, δίνοντας έτσι και την αίσθηση πως είναι πράγματα που μπορούμε εμείς να κάνουμε και δεν είμαστε απλά έρμαια του ιού.
6. Είναι σημαντικό να αποφύγουμε ‘’δήθεν γιατρικά’’ ή αναφορές σε ‘’γιατροσόφια’’ (πχ πίνω ζιβανία για να σκοτώσω τα μικρόβια, τσάγια, φυτικές ουσίες κτλ.) και να δώσουμε αξία στις προτροπές και τις εισηγήσεις των ειδικών (π.χ. εφαρμογή κανόνων υγιεινής, κατάλληλο φτέρνισμα και βήξιμο με κλειστό τον αγκώνα ή σε χαρτί κτλ.).
7. Είναι καλό να στείλουμε το μήνυμα πως η ανθρωπότητα έχει στο παρελθόν περάσει ανάλογες, παρόμοιες καταστάσεις και δεν τελείωσε ο κόσμος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει να προωθήσουμε την αίσθηση της καλοσύνης και του «αλτρουισμού» και να κατανοήσουμε ότι, ο κατ’ οίκον περιορισμός βοηθά στο να κρατάμε ασφαλή άλλα μέλη της κοινότητάς και της οικογένειας μας.
8. Αν κάποιο μέλος της οικογένειας χρειάζεται να μπει σε καραντίνα ή εάν κάποιος οικείος νοσήσει, καλό είναι να μιλήσουμε ανοικτά και με ειλικρίνεια. Γενικά, καλούμαστε να μιλήσουμε ξεκάθαρα γύρω από την επιδημία, χωρίς να αφήνουμε να αιωρούνται ερωτήματα, προβληματισμοί και ανησυχίες.
9. Ανησυχίες δικές μας σε σχέση με οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί αυτή η κατάσταση να επιφέρει στην οικογένεια, ας μας υπενθυμίζουν πως πηδάμε το κάθε εμπόδιο, αφού φτάσουμε σ’ αυτό. Δηλαδή, καλό είναι να μην επιφορτίσουμε τους μαθητές με επιπρόσθετο άγχος και ανησυχία που δεν είναι της ώρας.
10. Να μιλήσουμε για τον κορωνοϊό και τον σκοπό της ύπαρξης του κατ’ οίκον περιορισμού με κατάλληλο και θετικό τρόπο για τα παιδιά. Ως γονείς χρειάζεται να αναγνωρίσουμε τι είναι σε θέση τα παιδιά μας να καταλάβουν και να τους μιλήσουμε με τρόπο κατανοητό.
11. Είναι σημαντικό να εξετάζουμε, να εντοπίζουμε και να αντιμετωπίζουμε έγκαιρα πιθανούς νεοεμφανιζόμενους φόβους και παρανοήσεις που πιθανόν να αναπτύξουν τα παιδιά.
12. Να επιδιώξουμε να διατηρήσουμε μια υγιεινή διατροφή, καλές συνήθειες ύπνου και κατάλληλες πρακτικές υγιεινής (π.χ. πλύσιμο τα χέρια τακτικά, κάλυψη του στόματος με τον αγκώνα ή χαρτί όταν βήχετε ή φταρνίζεστε κτλ). Γενικότερα, είναι σημαντικό να τηρήσουμε τις ρουτίνες που σχετίζονται με τις ώρες ύπνου, τα γεύματα και την άσκηση.
13. Όπου μπορούμε να ενθαρρύνουμε την ενεργή συμμετοχή των παιδιών στις δουλειές του σπιτιού ως μια ακόμα ευκαιρία για να βιώσουν το αίσθημα της προσφοράς, της χρησιμότητας και της επίτευξης.
14. Θα ωφελήσει στη δημιουργία και τη διατήρηση θετικού κλίματος στο σπίτι εάν προγραμματίζαμε σε συγκεκριμένες ώρες, ευχάριστες οικογενειακές δραστηριότητες, όπως παιχνίδια, ταινίες και άσκηση.
15. Ως ενήλικες και πιο έμπειροι στη διαχείριση κρίσεων καλό είναι να διατηρήσουμε μια θετική διάθεση. Αυτή την δύσκολη στιγμή, είναι μια ευκαιρία να εξασκήσουμε την υπομονή και την ανοχή μας, και να αποτελέσουμε θετικό πρότυπο για όλη την οικογένεια.
16. Ας αποφύγουμε τις καταχρήσεις, την αυξημένη χρήση αλκοόλ ή τσιγάρου για την αντιμετώπιση και τη διαχείριση του άγχους. Να προτιμήσουμε εναλλακτικά τη μουσική και την άσκηση.
17. Είναι απαραίτητο να ενθαρρύνουμε και να προτείνουμε εναλλακτικούς τρόπους (τηλέφωνο, διαδίκτυο) για διατήρηση των συνδέσεων των παιδιών με φίλους και άλλα μέλη της οικογένειας.
18. Να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να αξιοποιήσουν κάθε διαθέσιμη επιλογή που πιθανόν να υπάρχει για κατ’ οίκον ή εξ αποστάσεως εκπαίδευση (π.χ. Ted talks, Coursera κτλ.)
19. Οι έφηβοι συχνά εκφράζουν άγχος με διάφορους τρόπους, όπως η προσκόλληση, απροσδιόριστη ανησυχία, απόσυρση, θυμός ή αναστάτωση, υπνηλία κλπ. Να ανταποκριθούμε στις αντιδράσεις του παιδιού μας με τρόπο υποστηρικτικό και να ακούσουμε τις ανησυχίες τους δίνοντας επιπλέον αγάπη και προσοχή.
20. Αν τυχόν παρατηρήσουμε ενδείξεις άγχους ή μελαγχολίας στα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στην όρεξη, των διαταραχών του ύπνου, της επιθετικότητας, της ευερεθιστότητας και έξαρσης φοβιών να επικοινωνήσουμε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Αδάμος Παπαντωνίου

Επικεφαλής Πυλώνα Συναισθηματικής Στήριξης και Ανάπτυξης, Ιδιωτική Σχολή Φόρουμ